سانتریفیوژها: اصول کار، انواع و کاربردهای حیاتی در آزمایشگاه‌های مختلف
سانتریفیوژ (Centrifuge) یکی از دستگاه‌های کلیدی در آزمایشگاه‌های شیمی، زیست‌شناسی و پزشکی است که نقش حیاتی در جداسازی ترکیبات مختلف بر اساس چگالی آن‌ها دارد. این دستگاه با چرخاندن نمونه‌ها با سرعت بالا، نیروی گریز از مرکز ایجاد می‌کند و ذرات سنگین‌تر را به سمت پایین لوله هدایت می‌کند.
مکانیسم عمل سانتریفیوژ
در سانتریفیوژ، نمونه داخل لوله‌هایی مخصوص قرار می‌گیرد و این لوله‌ها با سرعت بالا به چرخش درمی‌آیند. تحت تأثیر نیروی گریز از مرکز، اجزای مختلف نمونه با چگالی‌های متفاوت از هم جدا می‌شوند؛ به عنوان مثال، در خون، پلاسما از گلبول‌ها جدا می‌شود.
انواع رایج سانتریفیوژ
-
سانتریفیوژ رومیزی (Mini/Bench-top): مناسب برای کاربردهای عمومی در آزمایشگاه‌ها.
-
سانتریفیوژ یخچال‌دار: مجهز به سیستم خنک‌کننده برای نمونه‌های حساس به دما.
-
اولتراسانتریفیوژ: با سرعت بسیار بالا برای جداسازی ذرات فوق‌ریز مانند ویروس‌ها و پروتئین‌ها.
کاربردهای کلیدی
-
تشخیص‌های پزشکی: جداسازی سرم و پلاسما برای آزمایش‌های تشخیصی.
-
زیست‌شناسی مولکولی: استخراج DNA، RNA و پروتئین‌ها.
-
صنایع شیمیایی و غذایی: تصفیه مواد، کنترل کیفیت و آنالیز ترکیبات.
سانتریفیوژها با دقت، سرعت و قابلیت‌های متنوع، به یکی از ابزارهای حیاتی در هر آزمایشگاه تبدیل شده‌اند. انتخاب نوع مناسب آن، وابسته به نوع نمونه و هدف جداسازی است
